Plan Daltoński – pomysł na edukację
“Zawsze tak było, ja też tak miałam, wykształciłam się, jestem kimś, nie widzę powodu, by to zmieniać” – to najczęstszy argument usprawiedliwiający aktualny system edukacji w Polsce. To nie oznacza, że skoro “zawsze tak było”, to nadal musi tak być. Wiele sektorów dostosowano do wymogów współczesności, a w edukacji, jakby na przekór jej idei niewiele się zmienia. Osobom związanym z kształceniem i diagnostyką procesów edukacyjnych niekiedy bardzo trudno pogodzić się z faktem, że nadal w polskim systemie edukacji pokutuje niekorzystna dla samorozwoju i zwyczajnie przestarzała spuścizna zaborców. Od ponad 100 lat postulowana jest zmiana, a implementacje metod Helen Parkurst, Marii Montessori, Jadwigi Młodowskiej, Janusza Korczaka, Rudolfa Steinera nadal uznawane są za innowację pedagogiczną.
Idea Planu Daltońskiego
Fot. Anna Przyborska-Borkowicz: Panele edukacyjne wiesz.to.
W 1922 roku wydano “Edukację według Planu Daltońskiego”, w której autorka, Helen Parkhurst, inspirowana doświadczeniami – między innymi współpracą z Marią Montessori –
zawarła własną wizję edukacji. Helen Parkhurst – biogram
W ślad za pierwszą szkołą powstałą w 1919 roku w Dalton (USA) podążyły szkoły w Anglii i Holandii.
Obecnie propagowaniem koncepcji i certyfikowaniem placówek na całym świecie zajmuje się Dalton International. Szkoły daltońskie – kooperacja
W Polsce za certyfikowanie odpowiedzialne jest Polskie Stowarzyszenie Dalton
Plan Daltoński jest jednym z wielu rozwiązań, które z powodzeniem może być w całości lub w wybranych elementach zastosowany w placówkach ogólnokształcących i specjalistycznych. Jako nauczyciele/dyrektorzy możemy stać się szkołą certyfikowaną, ale możemy też, po zapoznaniu się z wytycznymi, zastosować przekonujące nas wybrane rozwiązania.
Fot. Anna Przyborska-Borkowicz: Elementy Planu Daltońskiego na Uniwersytecie Wrocławskim.
Plan Daltoński w Polsce
W Polsce istnieje około 50 placówek pracujących metodą Parkhurst. Cieszą się one popularnością przede wszystkim jako alternatywa szkół systemowych. Rok 2020 był nawet nazwany rokiem Jadwigi Młodowskiej – prekursorki Planu Daltońskiego w Polsce. artukuł
“Jadwiga Młodowska systematycznie doskonaliła, a przede wszystkim unowocześniała pracę dydaktyczną. Była zwolenniczką, zgodnie z nowymi prądami pedagogicznymi, zasad nowego nauczania. Podkreślała wagę aktywizacji ucznia, rozwijania jego indywidualnych zainteresowań i wdrażania do samodzielnej pracy. W celu lepszego poznania pracy szkół zgodnie z nowymi prądami często wyjeżdżała za granicę. Zwiedzała szkoły w Austrii, Anglii, Szwajcarii a w 1927 roku uczestniczyła w Kongresie Nowoczesnego Kształcenia w Locarno.”
Plan Daltoński stawia na pierwszym miejscu indywidualizację pracy ucznia, uwzględniając jego predyspozycje podyktowane wiekiem i potencjałem. Opiera się na trzech fundamentach:
- odpowiedzialności – uczniowie/studenci ponoszą odpowiedzialność za wyniki procesu edukacyjnego oraz sposób jego realizacji;
- samodzielności – uczniowie/studenci we własnym zakresie znajdują rozwiązania i mają wpływ na realizację zadania, nauczyciel/edukator staje się tutorem lub obserwatorem, wspomaga tylko wtedy, gdy jest to niezbędne;
- współpracy – uczniowie/studenci korzystają z pomocy innych osób i/lub wspólne realizują przedsięwzięcia, dąży się do wyeliminowania rywalizacji, konkurowania, stygmatyzacji i porównywania.
Niezwykle istotne w Planie Daltońskim jest wypracowanie kompetencji miękkich, planowania, szacowania. Przy czym nie są to umiejętności kształcone dodatkowo, tylko synchronicznie wraz z procesem dydaktycznym – merytorycznym i wychowawczym (kompetencje twarde).
Stosuję, odkąd jestem pedagogiem, polecam.
Fot. Anna Przyborska-Borkowicz: Program wspierania uzdolnień uczniów wiesz.to.
